Wybieraj świadomie ! Dlaczego próby złota są ważne i czym kierować się podczas zakupu ?

METAL SZLACHETNY - DEFINICJA

Metalami szlachetnymi w rozumieniu polskiego prawa są: platyna, złoto, srebro i metale z grupy platynowców: iryd, osm, pallad, rod i ruten, w stanie czystym albo w stopach z innymi metalami.

ZŁOTO - DEFINICJA

Złoto jest rzadko występującym pierwiastkiem chemicznym w przyrodzie. Oznaczane jest symbolem Au (z łacińskiego aurum), o liczbie atomowej 79. Należy do grupy miedziowców. Jest metalem szlachetnym o żółtej barwie, charakteryzuje się miękkością, jest kowalne. Jego masa atomowa wynosi 196,967, a gęstość 19,28 g/cm3. Topi się w temperaturze 1064°C, wrze przy 2800°C. Charakterystyczna dla złota jest odporność na działanie powietrza i samego tlenu oraz kwasów. Jedynym związkiem, który jest w stanie je rozpuścić, jest tzw. woda królewska oraz roztwór cyjanku przy obecności tlenu.

Złoto to jeden z pierwszych wykorzystywanych przez człowieka metali. Jego kolor i połyskliwość sprawiały, że łatwo było dostrzec je w rzece. Gęstość złota ułatwiała wydobycie, a kowalność – jego obrabianie do dowolnych form. Szczególny rozkwit wydobycia złota miał miejsce w okresie świetności państwa faraonów. Złoto symbolizowało tam ich boską władzę, wobec czego otaczano się nim w ogromnych ilościach. Z Egiptu złoto dotarło do Mezopotamii i na Bliski Wschód. Tam zyskało ono mniej symboliczne znaczenie i zaczęło być traktowane jako pieniądz. Pierwsze złote monety, z roztworu złota i srebra, tworzono już w VII w. p.n.e. w Lidii.

Obecnie złoto wykorzystuje się w jubilerstwie do produkcji biżuterii oraz monet. Metalu tego używa się także do barwienia szkła. Znalazło zastosowanie również w elektronice i medycynie. Jego promieniotwórcze izotopy stosowane są jako znaczniki.

PRÓBA ZŁOTA – CO OZNACZA ?

Próba złota określa zawartość czystego złota w stopie z którego wykonany jest przedmiot. Najważniejsze są dwa systemy określania zawartości czystego metalu w stopie użytym do wykonania przedmiotu. Pierwszy to system metryczny, w którym ilość czystego metalu podaje się w promilach. Wtedy próba np. 0.585 mówi, że w tym stopie jest 58,5% czystego złota. Drugi to system karatowy, w którym przyjęto, że czyste złoto to złoto 24 karatowe. A zatem złoto 14 karatowe zawiera w sobie 14/24 czystego złota, a w przeliczeniu na system metryczny będzie to 58,3% czystego złota.

JAKIE SĄ PRÓBY ZŁOTA ?

0– próba 999 zawiera 99,9% czystego złota,
1– próba 960 zawiera 96,0% czystego złota,
2– próba 750 zawiera 75,0% czystego złota,
3– próba 585 zawiera 58,5% czystego złota,
4– próba 500 zawiera 50,0% czystego złota,
5– próba 375 zawiera 37,5% czystego złota,
6– próba 333 zawiera 37,5% czystego złota.

DLACZEGO NIE WYKONUJE SIĘ BIŻUTERII Z CZYSTEGO ZŁOTA?

Czyste złoto jest bardzo miękkie i nie jest praktycznym materiałem do wykonywania biżuterii. Dlatego w wyrobach jubilerskich stosuje się stopy złota z innymi metalami, które sprawiają, że biżuteria ma większą odporność mechaniczną. Dodatkowo, mieszając złoto z innymi metalami możemy uzyskać inne jego barwy. W celu standaryzacji wyrobów zostały wprowadzone określone próby złota.

KIEDY MOGĘ MIEĆ PEWNOŚĆ, ŻE KUPIONY WYRÓB JEST NA PEWNO ZE ZŁOTA?

W świetle obowiązującego w Polsce obligatoryjnego systemu probierczego, przewidzianego w ustawie z dnia 1 kwietnia 2011 roku Prawo probiercze (Dz. U. Nr 92, poz. 529), która określa zasady i warunki wprowadzenia do obrotu wyrobów z metali szlachetnych oraz obrotu nimi, wyroby z metali szlachetnych mogą być przedmiotem sprzedaży, również w formie e‐sprzedaży na terytorium RP, jeśli spełniają, co najmniej jeden z następujących warunków, tj. są oznaczone:

polskimi cechami probierczymi,
cechami probierczymi, na podstawie, których dopuszczono wyroby z metali szlachetnych do obrotu w krajach członkowskich Unii Europejskiej, państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Republice Turcji,
cechami probierczymi, których obowiązek uznawania wynika z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych (w chwili obecnej dotyczy to jedynie Konwencji o kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych ratyfikowanej przez Prezydenta RP w 2005 roku.), lub posiadają świadectwo badania.

CECHY PROBIERCZE I CECHOWANIE

Sprawdzaniem próby złota zajmuje się urząd państwowy zwany Urzędem Probierczym. Każdy wyrób złoty o wadze wyższej niż 1 gram musi przejść kontrolę Urzędu, gdzie zostanie oznaczony odpowiednią cechą probierczą.

Cecha probiercza może zostać umieszczona na wyrobie jedynie przez Urząd Probierczy (niezależny organ), po uprzednim jego zbadaniu. Wizerunek cechy probierczej umieszczony na wyrobie gwarantuje, że zawartość metalu szlachetnego w stopie z którego został wykonany wyrób jest dokładnie taka jaką wskazuje sprzedawca.

Zgodnie z obowiązującymi w RP przepisami, przed wprowadzeniem do obrotu, cechą probierczą oznaczone muszą zostać wszystkie wyroby, w których masa użytego metalu szlachetnego dowolnej próby wynosi: co najmniej 1 gram dla złota, co najmniej 1 gram dla platyny, co najmniej 5 gram dla srebra, bez względu na masę dla palladu.

CO W PRZYPADKU GDY WYRÓB WAŻY MNIEJ NIŻ 1 GRAM ?

Jeśli masa metalu szlachetnego zawartego w wyrobie nie przekracza ww. wartości, wyroby takie nie muszą zostać oznaczone cechą probierczą. W takim przypadku podmiot dokonujący obrotu takimi wyrobami jest zobowiązany do umieszczenia na metce dołączonej do wyrobu informacji o próbie użytego w wyrobie metalu szlachetnego oraz jego masie.

KTÓRĄ PRÓBĘ WYBRAĆ ?

To która próba jest najlepsza, jak zwykle zależy od naszych preferencji. Musimy zdecydować, czy bardziej zależy nam na niskiej cenie, czy szlachetności zakupionej biżuterii. Poniżej zamieszczamy przydatne informacje o trzech najbardziej popularnych próbach.

Próba 333 - im próba złota niższa, tym kruszec jest twardszy, ale łatwiej i szybciej pokrywa się śniedzią, ponieważ wyroby wykonane z tej próby mają dużą zawartość miedzi i srebra. Biżuterię próby 333 cechuje duża twardość, więc odporność na ścieranie. Stop ten jest jednak bardzo kruchy, a co za tym idzie biżuteria jest dosyć nietrwała, szczególnie delikatne łańcuszki czy bransoletki.

Próba 585 - próba 585 jest połączeniem dobrych cech gwarantujących wytrzymałość stopu złota jak również jest przy okazji opcją dającą się pogodzić ze zrównoważonym budżetem. W takiej biżuterii stosunek złota do domieszki jest optymalny, dzięki czemu uzyskany materiał zachowuje piękny kolor i blask, a jednocześnie jest odpowiednio wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne, odporny na ścieranie i co najważniejsze nie pokrywa się śniedzią. Biżuteria w próbie 585 to świetny i bezpieczny wybór.

Próba 750 - to bardzo wysoka próba w której zawartość czystego złota to aż 75 %. Złoto próby 750 jest dosyć miękkie. Ten rodzaj biżuterii będzie bardzo podatny na odkształcenia czy zarysowania.